22 kwietnia 2016 roku minie 46 lat od śmierci Malcolma Sayera, brytyjskiego projektanta samochodów sportowych i samolotów. To właśnie Sayer zaprojektował kultowego Jaguara E-Type, który często określany jest jako najpiękniejszy samochód sportowy XX wieku.
Malcolm Sayer urodził się w brytyjskim mieście Cromer (Norfolk) w połowie I Wojny Światowej. W latach szkolnych przejawiał mocne zainteresowanie matematyką, w koledżu kształtował natomiast swoje zainteresowania motoryzacyjne (działał w klubie motoryzacyjnym i prowadził gazetę).
W trakcie II wojny światowej Sayer, podobnie jak wielu naukowców i brytyjskich inżynierów, skupił się na pracy dla wojska. W Bristol Aeroplane Company zajmował się poprawianiem wydajności i wzornictwa brytyjskich samolotów (konkretnie chodziło o lekki bombowiec Blenheim i ciężki samolot myśliwski Beaufighter). Taka praca pozwoliła mu zdobyć wiedzę i doświadczenia związane z aerodynamiką i wzornictwem.
Brytyjski projektant trafił do Jaguara dopiero po II wojnie światowej i w konsekwencji nieudanego wyjazdu zagranicznego. Zaoferowano mu bowiem samodzielne prowadzenia katedry na uniwersytecie w Bagdadzie. Wyprawa okazała się jednak porażką, bo na miejscu okazało się, że uczelnia istnieje wyłącznie na papierze.
Po powrocie do Anglii i rozpoczęciu pracy w fabryce Jaguara Sayer dostał ambitne zadanie – poprawienie i ulepszenie samochodu wyścigowego XK120. Prace projektowe udało się zrealizować w szybkim tempie, a w nowym modelu nazwanym C-Type Sayer miał szansę na wykorzystanie swoich doświadczeń związanych z aerodynamiką. C-Type zbudowano specjalnie w celu wygrania wyścigu Le Mans, konstrukcja okazała się tak dobra, że ten ambitny cel udało się osiągnąć podczas wyścigu w 1951 roku.
Sukces na wyścigach przyniósł poważny wzrost zamówień i sprzedaży samochodu dla odbiorców indywidualnych a w latach 50-tych taką marketingową strategię określano wymownie – “Wygrywa w Niedzielę, Sprzedaje się w Poniedziałek”. Jaguar a później także inni producenci samochodów przez kolejne lata właśnie na torach wyścigowych sprawdzał swoje nowe modele, przez wiele lat okazywało się, że wygrana danego samochodu na popularnych wyścigach oznacza nagły wzrost jego sprzedaży. Taki trend obserwowano zwłaszcza u dealerów zlokalizowanych w pobliżu miejsca wyścigów.
W kolejnym modelu zaprojektowanym przez Sayera – D-Type jeszcze bardziej wyraźnie widać nawiązania do lotnictwa, chociażby w postaci wyraźnego statecznika za fotelem kierowcy i jednorodnej bryły pojazdu. Chociaż charakterystyczne kształty tego modelu w latach 50-tych ubiegłego wieku były dosyć radykalne i odważne to zastosowane rozwiązania miały konkretne zastosowania.
Jednorodna bryła samochodu była bowiem wyjątkowo aerodynamiczna a statecznik zapewniał fenomenalną stabilność podczas jazdy z największymi prędkościami. Nic więc dziwnego, że model zdominował wyścigi Le Mans, a kierowcy Jaguara własnie w tym samochodzie wygrywali przez trzy kolejne lata – w 1955, 1956 i 1957 roku.
W 1957 roku marka Jaguar wycofała się ze sportów motorowych a dla projektanta oznaczało to możliwość wyraźnego dopracowania kolejnego modelu. Celowano w stworzenie popularnego samochodu sportowego, który będzie używany na zwyczajnych drogach.
Cztery lata pracy Sayera przy desce kreślarskiej poskutkowały stworzeniem kultowego modelu – E-Type, który teraz określany jako ikona lat 60-tych i jeden z najgenialniejszych przykładów sztuki użytkowej. E – type charakteryzuje się wyjątkowo odważnymi proporcjami, ten samochód ma bowiem obłą sylwetkę, niezwykle długą maskę, krótka kabinę i elegancko zakończony tył. Taka stylistyka oprócz wysokich współczynników aerodynamicznych jest też wyjątkowo atrakcyjna, albo nawet seksowna. W latach 60-tych pojawiła się nawet sugestia, że Sayer zaprojektował nadwozie E-Type inspirując się kształtami kobiety.
Oprócz odważnych kształtów o sukcesie modelu zadecydowały również inne jego cechy. Ten model Jaguara był bowiem stosunkowo atrakcyjny cenowo, miał wyjątkowo imponujące przyśpieszenie i prędkość (modele z serii I osiągały prędkość 240 km/h) oraz nowoczesne rozwiązania – hamulce tarczowe i niezależne zawieszenie.
Popularność modelu E-Type trwa do dzisiaj. E-type jest wręcz rozchwytywany przez kolekcjonerów samochodów sportowych i celebrytów. Na jego kupno decydują się nawet osoby, które nie lubią motoryzacji, bo ten model stanowi wyjątkowo dobrą lokatą kapitału. Na ten model zdecydowało się również wiele gwiazd show-biznesu – George Best, Brigitte Bardot, Tony Curtis czy Steve McQueen.
Grzegorz Kowalewski
fot. Jaguar, materiały prasowe
